Ik liep de boekenwinkel in het centrum in op zoek naar boeken van vriendjes en vriendinnetjes en andersoortig volk dat ik, al dan niet vaag of helemaal niet, ken. Ik wilde een statement maken, maar welk statement dat precies was leek bij het openen van de deur nog danig in nevelen gehuld. Er was geen actieplan of PowerPoint presentatie aan voorafgegaan, slechts een halfbakken idee had zich gevormd in mijn hoofd toen ik meer dan een kwartier in de rij had gestaan bij de H&M om een joggingbroek terug te brengen. Ik moest zo lang wachten dat er osmose tussen mij en mijn voorgangster had plaatsgevonden. Tot semipermeabele wanden zullen wij allen wederkeren, de een blijkbaar wat sneller dan de ander.
Iedereen die een boekhandel binnenkomt, dus ook ik in dit exemplaar, moet zich een weg banen door potig opgestelde tafels vol top tienen, thrillers, bn-ellende, hippe leeskost, stellages met cadeaus die niks met lezen te maken lijken te hebben, of misschien zie ik het verband niet tussen letters en hangertjes met zeesterren en kaarten met d’olle grieze van de overkant van het plein, griezelig thematerreur, veel te vrolijke puzzelboeken, kookboeken met omslagen als tropische regenwouden en vergeet vooral de lifestylesectie vol smaakvolle koffietafelwerkjes met op de voorkant slanke goedlachse blondinemillennials met groene smoothies in hun jeugdige klauwtjes.
Er is ook altijd een tafel met literaire Nederlandse boeken die leuk voor in de boekenkast zijn, maar die geen hond leest omdat ze of onleesbaar zijn of saai of zo postmodern dat je spontaan lilalevensmoe wordt als je meer dan 1.7 pagina tot je neemt.
Als je al deze obstakels en plagen hebt weten te trotseren beland je bij de kassa, die in een cirkel het halve middenveld van de vloer bestrijkt, waar ook nog leuke lastminuteboekskes staan, nog meer cadeautjes, pennen, dagboeken met slotjes, en alle bn-er boeken die je net niet was tegengekomen.
Ik was bijna veilig, nog even rechtsom, langs nog meer tafels vol boeken bekend van tv, winnaars van man bookerprijzen, gezien op dwdd. Mij maken ze niet gek, dacht ik nog: ik ben uitermate bestand tegen verkooppraatjes, charmant opgestelde wegversperringen en zelfs de kunstmatige lucht van boeken en inkt die in de zaak hing deed me niet tot kopen overgaan. Ik houd stand, ik zal zegevieren.
Boeken van vrienden was ik tot nu toe niet tegengekomen, wel een paar semi-bekende namen had ik tussen al het gekwetter ontdekt. Kijk, daar lag het dikke boek van een kennis maar daar hield het wel mee op. Gauw schoof ik haar stapeltje naar voren en draaide haar woordburen met hun achterkanten naar boven.
Het idee had zich tijdens mijn tocht door de winkel wat meer uitgekristalliseerd. Ik zou vragen waar de boeken van twee van mijn vriendjes stonden en dan enorm geshockeerd reageren als de boekenverkoopmevrouw zou zeggen dat ze hun boeken helaas niet op voorraad had. Ik zou haar proberen te overtuigen van de literaire waarde van die werken, van het talent van de vriendjes. Ik zou niet van wijken weten, pas weggaan als zij beloofde de boeken in meervoud te bestellen voor de goede zaak. Niet voor mij, ik had ze natuurlijk al gelezen, voor de goede zaak en dat waren zij. Ik zou geen schaamte voelen, geen moedeloosheid. Mijn enthousiasme brandend als olympisch vuur.
Een laatste tafel vol opdringerige boeken, Engelse literatuur en derivaten daarvan dit keer. Ik voelde mijn voeten haperen, mijn blik gleed naar rechts, over de voorplatten. In stilte maande ik mezelf voorwaarts, naar de andere kant van de balie, naar de goede zaak, maar een steeds dikker wordende draad trok mij naar die vermaledijde Engelse uitstalling. Niet veel beter dan al die andere tafels, aanbevolen door Oprah, gezien op BBC. 948e druk.
Helaas wordt alles wat onduidelijk, vaag, troebel vanaf dit punt. Ik herinner me alleen dat ik 12.50 moest afrekenen en dat de woorden die ik sprak tegen de boekverkoopmevrouw in de verste verte niks van de monoloog hadden die ik in mijn hoofd had geoefend voor ik die rottige Engelse boekentafel had bereikt. Ik hoorde mezelf mompelen dat het geen cadeau was. En iets van dank je wel.
Buiten kwam ik weer tot mezelf en aanschouwde mijn zwakte; op de cover een sticker met ‘Book of the Year’ en een andere met ‘2 million copies sold’.